Mc Donald’s Nasıl Kuruldu ???

Yıl 1937. California’lılar otomobillere olan o görülmemiş tutkularının ve bağımsızlıklarının esiri olmaya o zamandan başlamışlardı. Güney California’daki bazı işletmeciler, otomobillere servis yapan lokantalar açıp para kazanmanın yolunu keşfetmişlerdi. Mc Donald’ların ilk girişimi tıpkı ötekiler gibi bir otomobil servisi idiyse de çok mütevazi boyutlardaydı. Dick ile Mac kolları sıvayıp sosisleri kızartır, içecekleri hazırlar ve bir düzine branda bezi kaplı tabureye oturan müşterilere hizmet ederken, üç garson kız da park yerindeki arabalara servis yapıyordu. Mc Donald’lar 1940’ta Los Angeles’ın 50 mil kadar doğusundaki San Bernardino’da çok daha büyük bir otomobile servis lokantası açtılar. Dükkân salt görünüşüyle dikkat çekecek nitelikteydi ve 1940’ların ortalarında şehir gençlerinin bir numaralı uğrak yeri oldu. Hafta sonlarında akşam yemeği için park yerine sıralanan 125 arabaya yirmi garson kız hizmet ediyor, yıllık satış 200.000 doları buluyordu.

Ancak Mc Donald’s kardeşleri rahatsız eden bir şey vardı. Bunu “Fiyatları düşürüp müşterinin kendi kendine servis yapmasını sağlayacak büyük satış hacmi yapmak istiyorduk. Bilemezsiniz o garson kızların ağırlığını. Bu işin daha hızlı bir yolu olmalı diye düşünürdük. Arabalar park yerine yığılır, yolu tıkardı. Gerçi müşteriler daha hızlı servis peşinde değillerdi ama işi hızlandırırsak onların da hoşnut kalacağını seziyorduk. Dünya hızlanıyordu. Süpermarketler, büyük mağazalar çoktan self-servise geçmişlerdi. Otomobile servis yapılan lokantaların önündeki tek seçenek de self-servisti.” Diye ifade ediyor Mc Donald. 1948 sonbaharında 20 garson kıza yol verildi. Garsonların mutfaktan mal aldığı iki servis penceresi genişletilerek müşterilerin self servis yapabilecekleri duruma getirildi. Tabakların çatal bıçakların yerini karton kutular, kağıt peçeteler ve kağıt bardaklar aldı. Böylece bulaşıkçı ve bulaşık sorunu ortadan kalkmış oldu. Hamburgerler küçültüldü. Ama bu arada fiyat da inanılmaz oranda düşürülerek 30 sentten 15 sente indirildi. Garson kızlar olmayınca gençler de dükkâna eskisi kadar uğramaz oldular. Dükkân avare gençlerin takıldığı bir yer olmaktan çıkınca, yeni kapsamlı bir müşteri potansiyeli baş gösterdi: Aileler gelmeye başladı.

Mc Donald’s işletmecileri bu potansiyelin önemini ve büyüklüğünü çok geçmeden kavradılar. Çocuklara şirin görünerek büyükleri çekmek kolay oluyordu. Bu gerçek kavranınca Mc Donald kardeşler, pazarlama yöntemlerini yeni pazara göre değiştirdiler. Reklâmlarda ailelere hitap edilmeye başlandı ve kampanyalarda çocuklara dağıtılacak armağanlar ön plana alındı. Dükkânda servis yapan bütün tezgâhtarlara da çocuk müşterilere ayrı bir özen gösterilmesi tembihlendi.

MC DONALD’S BÜYÜYOR

Mc Donald kardeşler işi genişletme kavramında yatkın ve tutkun olmadıkları için, kendi başlarına ülke çapında bir zincir kuramadılar. İkisi de gezilere çıkmaktan hoşlanmıyordu. Ancak Mc Donald kardeşlerin fast-food hamburger zincirini ülke çapında yaygınlaştırma fırsatını kaçırmış olmaları, bu fırsatın hala değerlendirilebilecek durumda olmaması anlamına gelmiyordu. Birinin çıkıp bu fırsatı kullanmaması için hiçbir neden yoktu. Bu birisi, 1954 yazında Ray A. Kroc kimliğinde ve beslenme endüstrisi araç-gereçleri satıcısı olarak ortaya çıktı. Mikser kullanan dükkanlarda ve lokantalarda genellikle bir multi mikser kullanılırdı. Oysa Mc Donald’ların dükkanında üç veya dört mikser sürekli çalışıyordu. 1954 yılında Mc Donald kardeşler, eskiyenleri yenilemek için aldıkları da dahil on mikser alınca, Kroc’un aklı başından gitti. Bir hamburgercinin on multi mikserle ne işi olabilirdi? Kroc kendini daha fazla tutamadı, gidip kendi gözleriyle görmek istiyordu. Arabasını Mc Donald’s dükkânının önüne park ettiğinde servis pencerelerinin önünde kuyruklar sıralanmaya başlamıştı bile. Öğle olduğunda park yeri 150 arabayla tıklım tıklım dolmuş, Mc Donald’s ekibi kolları sıvamıştı. Ray Kroc, siparişleri onbeş dakikada yerine getirebilen bu hıza benzer bir şeyi o güne kadar hiç görmemişti. Kendi kendine “Şu ya da bu şekilde, benim de bu işe katılmam gerek.” diye düşünmekten kendini alamadı.

Kroc, Mc Donald’s tipi lokantaları ülke çapında yaygınlaştırmaya karar verdi. Mc Donald kardeşler gibi yerlerinden kıpırdamayan kişilerden olmadığı için, bu lokantaların iş yapacağı irili ufaklı yüzlerce pazar biliyordu. Ülkenin hemen hemen her yerini görmüştü ve bu kentlerin hepsinde birer Mc Donald’s düşlüyordu. Bunun üzerine Mc Donald’s sistemini ülke çapında yayacak bayilik örgütü için sözleşme imzalamak üzere batı kıyısına uçtu. İki kardeş bayilik hakkını 950 dolara satmayı düşünüyorlar, ayrıca satıştan da sadece yüzde 1,9 pay istiyorlardı. Ray bu teklifi kabul etti. Kroc 2 mart 1955’te yeni bayilik şirketi Mc Donald’s System Inc.’ı (bu ad 1960’ta Mc Donald’s Corporation olarak değiştirildi) kurduğunda, deneyimli bir yiyecek endüstrisi satıcısının stratejisiyle işe başladı. Bu stratejilerin başında, Mc Donald kardeşlerin geliştirdiği biçimin dışına çıkmamak vardı.